بنا به گفته خبرگزاري تابناك، طلاق توافقي همان طور كه از نامش مشخص است با توافق زن و شوهر امكان پذير است. در اين نوع از طلاق زن و شوهر قبل از تقاضاي جدايي بايد در مورد امور مالي و غيرمالي‌شان به تفاهم برسند. در اين حالت هر توافقي در مورد مسائلي مانند نفقه، جهيزيه، مهريه، حضانت فرزند بدون طلاق و... براي دادگاه قابل قبول خواهد بود و قابليت اجرا خواهد داشت. به عنوان مثال زن و شوهر توافق مي‌كنند زن قسمتي از مهريه‌اش را يا كل مهريه را در قبال طلاق ببخشد يا با شرايطي كه از قبل توافق شده است مهريه پرداخت شود. هرچند از اصطلاح «طلاق توافقي» ممكن است برداشت شود كه طرفين مي توانند با توافق طلاق بگيرند اما بايد توجه داشت كه طلاق از حقوق شوهر مي باشد و صرفاً طرفين در خصوص مقدمات مربوط به طلاق با هم توافق مي نمايند تا تشريفات ثبت طلاق را به حداقل برسانند.
براي ثبت طلاق توافقي چه مداركي لازم است؟
براي رسيدگي به دادخواست طلاق توافقي و ثبت آن در دفاتر طلاق نياز به مداركي است كه زن و شوهر ملزم به داشتن آن‌ها هستند. از جمله مدارك مورد نياز جهت اقدام براي طلاق توافقي عبارتند از:
- عقدنامه يا رونوشت
- شناسنامه زن و شوهر
- كارت ملي زن و شوهر
- در صورت استفاده از وكيل طلاق توافقي، وكالت‌نامه مذكور
- گواهي عدم بارداري زن
- در صورت باكره بودن زن، گواهي بكارت او
- توافقنامه كتبي مبني بر توافقات زن و شوهر در مورد مسائل مختلف مانند مهريه، نفقه، حضانت فرزند و...
- نظريه كتبي واحد مشاوره دادگاه خانواده
- ارائه گواهي عدم امكان سازش كه از مدت صدور آن سه ماه نگذشته باشد.
نكته‌اي كه مهم است اين است كه بهتر است زوجين قبل از مراجعه به دادگاه مدارك خود را آماده كنند و يا با مشورت وكيل طلاق توافقي شان مدارك را جمع‌آوري كنند زيرا حتي اگر يكي از مداركي كه در بالا ذكر شد ناقص باشد باعث مي‌شود كل روند طلاق توافقي با مشكل روبرو شود.به همين دليل حضور يك وكيل طلاق توافقي مي‌تواند هم به كارها سرعت بخشد و هم تا حد زيادي امكان بروز خطا و اشتباه در روند دادرسي طلاق را كم كند.
چند نكته مهم در خصوص گواهي عدم امكان سازش
گواهي عدم امكان سازش به معناي تاييد عدم توافق و سازش ميان زن و شوهر است . اين گواهي زماني صادر مي‌شود كه دادگاه توافق و آشتي را بين زن و شوهر ناممكن تشخيص دهد و براي آن‌ها اين گواهي را صادر مي‌كند تا در صورتي كه بخواهند، با مراجعه به دفاتر ثبت طلاق ، اقدام به ثبت طلاق نمايند. بنابراين دادگاه حكم طلاق را صادر نمي نمايد بلكه گواهي عدم امكان سازش را صادر مي نمايد كه مقدمه مراجعه به دفتر ثبت ازدواج و طلاق بوده و در آنجا صيغه طلاق جاري مي گردد.
به‌طور كلي گواهي عدم امكان سازش در اين موارد صادر مي‌شود:
- درخواست طلاق از طرف مرد كه مستلزم رعايت تشريفاتي از جمله دريافت گواهي عدم سازش از دادگاه است
- در طلاق توافقي هم چون هر دو طرف براي جدايي توافق كرده‌اند مي‌توانند با دريافت گواهي عدم امكان سازش اقدام به ثبت طلاق خود كنند .
دريافت گواهي عدم امكان سازش به اين صورت است كه ابتدا بايد دادخواست طلاق به يكي از دفاتر خدمات الكترونيك قضايي ارائه شود تا دادگاه به آن رسيدگي كند. سپس موضوع طلاق به يكي از مراكز مشاوره خانواده ارجاع داده مي‌شود تا مشاوران منتخب زوجين به اختلافات ميان زن و شوهر رسيدگي كنند. مشاوران نتيجه داوري را به دادگاه گزارش مي‌دهند و در صورت عدم حصول آشتي ، دادگاه در يك جلسه به تصميم زن و شوهر براي طلاق توافقي رسيدگي مي‌كند و در آخر گواهي عدم امكان سازش را صادر مي‌كند. مرحله بعدي ارائه گواهي به دفتر ثبت طلاق است زيرا ارائه گواهي عدم امكان سازش به دفترخانه به معناي اجازه براي صدور حكم طلاق توافقي است.
مرجع صالح براي رسيدگي به طلاق توافقي كدام مرجع است؟
طبق بند ۹ ماده ۴ قانون حمايت خانواده سال ۹۱، رسيدگي به طلاق توافقي هم مانند انواع طلاق ديگر در صلاحيت دادگاه خانواده است و اين دادگاه در خصوص صدور حكم طلاق توافقي، صلاحيت ذاتي دارد.
براي طلاق توافقي چه مراحلي بايد طي شود؟
مطابق قانون حمايت از خانواده مصوب 1391 اقدام براي طلاق توافقي مراحل و شيوه به خصوصي دارد كه تا حدود زيادي با انواع ديگر طلاق متفاوت است و آن بحث داوري مي‌باشد. به اين صورت كه در طلاق‌هاي ديگر (مانند طلاق از طرف مرد يا طلاق از طرف زن) زوجين بايد توسط دادگاه به داوري ارجاع شوند كه پس از بررسي نظر داورها دادگاه رأي را صادر مي‌كند ولي در طلاق توافقي اينگونه نيست چرا كه در اين نوع از طلاق طرفين از قبل با هم توافق كرده‌اند.
به اين ترتيب زن و شوهر بايد به واحد مشاوره خانواده مراجعه كنند و بعد از آن مشاور نظر خود را براي تعيين تكليف، به دادگاه ارائه مي‌دهد. سپس قاضي با بررسي نظر كارشناس مشاوره ، اقدام به صدور گواهي عدم امكان سازش مي‌كند. نكته‌اي كه مهم است اين است كه زوجين بايد گواهي عدم امكان سازش را تا سه ماه از تاريخ صدور، به دفاتر ثبت ازدواج و طلاق برده و تقاضاي اجراي صيغه طلاق و ثبت آن را درخواست كنند.
به‌طور خلاصه مراحل طلاق توافقي به اين شرح است:
در سامانه تصميم سازمان بهزيستي ثبت نام كنيد و زمان و مكان مشاوره جهت صدور گواهي مشاوره را تعيين كنيد.
- صورت جلسه توافقات زن و شوهر راجع به كليه آثار و حقوق مالي و ( مهريه، اجرت المثل ايام زوجيت، نحله و نفقه) و حقوق غير مالي (حضانت فرزند مشترك و نفقه او) را تنظيم كنيد.
- دفاتر خدمات الكترونيك قضايي دادخواست را به دادگاه خانواده ارجاع مي‌دهد.
- شعبه رسيدگي كننده به پرونده تعيين و پرونده به شعبه مزبور جهت تعيين وقت دادرسي توسط شعبه ارجاع داده مي‌شود.
- زن و شوهر در جلسه رسيدگي در تاريخ تعيين شده و ابلاغ شده توسط شعبه رسيدگي كننده شركت مي‌كنند.
- گواهي عدم امكان سازش توسط دادگاه صادر مي‌شود.
- زن و شوهر به دفتر ازدواج و طلاق ظرف مدت ۳ ماه از تاريخ قطعي شدن گواهي عدم امكان سازش مراجعه مي‌كنند.
- سند طلاق يا طلاق نامه صادر مي‌شود.
چند نكته در خصوص مهريه در طلاق توافقي
از مهم‌ترين مسائلي كه توافق بر سر آن به هنگام جدايي بسيار مشكل است بحث مهريه مي‌باشد. مي‌دانيم كه مهريه در سند ازدواج به دو صورت نوشته مي‌شود:
- عندالمطالبه (به اين معنا كه زوجه هر زمان كه تمايل داشته باشد مي‌تواند مهريه خود را مطالبه نمايد و زوج موظف به پرداخت آن خواهد بود).
- عندالاستطاعه (به اين معناست كه زوج در صورتي بايد مهريه را پرداخت نمايد كه توانايي لازم جهت پرداخت مهريه را داشته باشد و در صورت عدم استطاعت مالي زوج موظف به پرداخت مهريه نمي‌باشد.) بهتر است بدانيد كه زماني كه قصد زوجين طلاق توافقي باشد، تفاوتي بين انواع مهريه‌ها نخواهد بود و بخشيدن يا گرفتن مهريه بستگي به توافق زن و شوهر دارد.
به همين دليل پيشنهاد مي‌شود اگر زني قصد دارد تمام مهريه‌اش را دريافت كند از طريق طلاق توافقي اقدام نكند زيرا با اينكه مهريه حق زن است اما در صورتي كه زن پيشنهاد جدايي را بدهد، شوهر با بهانه قرار دادن مهريه درخواست بخشش آن را مي‌كند.
پس طلاق توافقي به معني بخشيدن مهريه نيست و اگر زن و شوهربا طلاق توافقي از هم جدا شوند به اين معني نيست كه زن همه مهريه را بخشيده است. اما هر تصميمي كه زوجين در خصوص مهريه بگيرند منجر به طلاق توافقي خواهد شد، چه آنكه زن تمام مهريه يا قسمتي از آن را ببخشد چه آنكه مهريه نقدا پرداخت شود و يا به اقساط توافق شده، در حقيقت معمولاً زوج يا شوهر زماني به طلاق توافقي رضايت مي دهند كه زن از مهريه خود در قبال طلاق و جدايي گذشت نمايد و از گرفتن آن خودداري نمايد. اما زن مي تواند در قبال طلاق صرفاً قسمتي از مهريه خود را ببخشد نه تمام آن را.